Verkort artikel, het volledige artikel vind u HIER

In Nederland zijn uit de afgelopen decennia vier moorden met een racistische achtergrond bekend. In 1976 werd de Turk Ibrahim Uysal in een Amsterdamse gracht geduwd. Hij verdronk. De in 1983 vermoorde Kerwin Duinmeijer was van Antilliaanse afkomst, maar de kinderrechter achtte een racistisch motief niet bewezen. Wel werden in 1989 drie Rotterdamse vrouwen doodgestoken. De dader was een Surinamer wiens blanke vriendin het had uitgemaakt en die uit wraak zo veel mogelijk blanke vrouwen wilde doden. Deze daad bracht het aantal racistische moorden op vier.

Ook het aantal overige racistische geweldsincidenten is naar Europese maatstaven laag, en toont bovendien een gestage daling. Bij antisemitische incidenten zijn vooral jonge Marokkanen betrokken, constateert onderzoeker Leo Lucassen. Deze incidenten ‘hangen sterk samen met het conflict in Israël en Palestina.’

Intussen maken autochtone Nederlanders zich nauwelijks schuldig aan antisemitisme. Daardoor is het aantal antisemitische incidenten in Nederland vergeleken met andere landen heel laag.

Racistische incidenten komen in Nederland dus voor, maar het zijn niet de ‘witte’ Nederlanders die daarvoor verantwoordelijk zijn. Doet zich dan een opvlamming van racistische denkbeelden voor, die de herleving van de racisme-scare kan verklaren? Ook op dit punt wijst onderzoek op het tegendeel. Bij het laatste Europese Waardenonderzoek (2012) vond 95 procent van de Nederlanders dat je als immigrant volwaardig meetelt in de samenleving – het hoogste percentage van de 46 onderzochte landen.

Moeten je voorouders de nationaliteit van het land hebben om je een echte inwoner van dat land te kunnen noemen? Van de Britten vond een derde dat ‘heel belangrijk’. De Nederlanders vonden de vraag alleen al belachelijk en eindigden helemaal onder aan de lijst van de 46 landen: slechts 5 procent vond die voorouderkwestie heel belangrijk. Ook vindt tachtig procent van de Nederlanders dat hun land vluchtelingen moet helpen, het op een na hoogste percentage van de 28 EU-landen.

Dat allochtonen niet gevrijwaard zijn van racistische en discriminatoire ideeën blijkt ook uit berichten uit Amsterdam-Zuidoost, het kleurigste deel van de stad. De daar wonende Ghanezen hebben een donkerder huid dan hun Surinaamse buren. Advocaat Don Ceder herinnert zich van zijn jeugd in de Bijlmer dat Surinaamse jochies Ghanese schoolgenootjes uitscholden voor bokoe, zoiets als ‘zwartjoekel’. Rapper Akwasi, ook van Ghanese komaf, heeft dezelfde ervaring. Zelfs een Surinaamse juf noemde hem zo in de klas. Bokoe is daar het meest gebruikte scheldwoord. Niet ‘Piet’…

Even verderop, in Amsterdam-Zuid, durven orthodoxe joden niet meer met keppel over straat uit angst voor ‘microagressies’ van moslimjongeren. Niet alleen als we kijken naar racistische incidenten, maar ook waar het gaat om racistische denkbeelden en uitingen, blijken de meeste daarvan voor te komen onder immigrantengroepen.

NRC Handelsblad volgde een groep Syrische vluchtelingen. Zij ondervinden veel problemen: negentig procent heeft nog een uitkering, veertig procent kampt met psychische problemen en velen zijn gefrustreerd over het gedwongen nietsdoen en de onbegrijpelijke bureaucratie. Maar over racisme klagen zij niet. ‘We worden nooit gediscrimineerd,’ zegt een van hen. Een ander kreeg ‚‚n keer op school iets onaardigs te horen over Syriërs. ‘Die jongen heeft daarna sorry gezegd.’

In plaats van zich te geselen met veronderstelde racistische zonden, zouden Nederlanders daar trots op mogen zijn. Ze hebben een reeks plotselinge en massale immigratiegolven van mensen met een heel andere cultuur over het geheel genomen goed weten op te vangen.